Η λατρεία του Αγίου Τρύφωνα στο Μαλεβίζι
Η μνήμη του Αγίου Τρύφωνα τιμάται την 1η Φεβρουαρίου που έχει καθιερωθεί στην εθιμική λατρεία ως ο προστάτης των αμπελουργών. Ο Άγιος Τρύφωνας προστατεύει τους αγρούς από τα τρωκτικά, τις κάμπιες και τα λοιπά ζωύφια. Μάλιστα, κατά την ώρα του αγιασμού στις εκκλησίες (στην ευχή του Αγίου) απαριθμούνται πολλά έντομα και ερπετά, υπεύθυνα για την καταστροφή της αγροτικής παραγωγής. Στην εικόνα του Αγίου Τρύφωνα, την ώρα της λιτανείας, οι πιστοί κρεμούν μία κολαϊνα (γυναικείο κόσμημα λαιμού) με κάμπιες και λένε πως όταν αυτές ψοφήσουν τότε ο στόχος είχε επιτευχθεί.
Τα παλιά χρόνια το Μαλεβίζι, όντας μία περιοχή με ανθηρή αμπελουργία και άφθονα κηπευτικά, λάτρευε τον Άγιο Τρύφωνα με έναν ιδιαίτερο και ξεχωριστό τρόπο. Σε χωριά όπως είναι ο Κρουσώνας και η Τύλισος, την ημέρα της εορτής του, οι οικογένειες δεν έστρωναν το τραπέζι χωρίς να το πλαισιώσουν με προϊόντα φτιαγμένα από τον καρπό του αμπελιού. Επίσης, την ημέρα αυτή συνήθιζαν να τρώνε σταφιδόψωμα, πετιμεζόπιτες στο τηγάνι και μουστοκούλουρα, ενώ έπιναν άφθονο κρασί.
(Πληροφορίες από το βιβλίο του Νίκου Ψιλάκη, «Λαϊκές τελετουργίες στην Κρήτη-Έθιμα στον κύκλο του χρόνου», εκδόσεις «ΚΑΡΜΑΝΩΡ», 2005).