Ναός Εισοδίων της Θεοτόκου
Ο ναός Εισοδίων της Θεοτόκου, (γνωστός και ως ναός της Παναγίας), βρίσκεται στο χωριό Φόδελε, στον παλιό οικισμό της Σκοτεινής (στην τοποθεσία Λουμπινιές), ανάμεσα σε πορτοκαλεώνες και πολύ κοντά στο Μουσείο του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου.
Ο Βυζαντινός ναός κτίστηκε κατά τον 11ο αιώνα επάνω στο ανατολικό ήμισυ μίας προγενέστερης, χρονολογικά, τρίκλιτης βασιλικής του 6ου αιώνα, το δάπεδο της οποίας ήταν διακοσμημένο με μάρμαρο. Ανήκει στον τύπο του απλού τετράστυλου σταυροειδή εγγεγραμμένο με τρούλο ναό της Ελλαδικής Σχολής, χωρίς νάρθηκα.
Σήμερα, από την τρίκλιτη βασιλική σώζεται τμήμα των εξωτερικών τοίχων, ενώ υπάρχουν και δύο πεσσοί που έχουν ενσωματωθεί στους τοίχους της σημερινής εκκλησίας. Η ενσωμάτωση των παλαιών τοίχων ευθύνεται για την απουσία ορισμένων χαρακτηριστικών, όπως είναι τα διακοσμητικά τυφλά αψιδώματα στο ανατολικό μέρος. Στα δυτικά, η όψη και τα γωνιαία διαμερίσματα κοσμούνται από απλά αψιδώματα, το τόξο των οποίων, τονίζεται με οδοντωτή ταινία. Ο κυλινδρικός τρούλος φέρει οκτώ μονόλοβα παράθυρα με τόξα από πλίνθους και κωνική στέγη, (όπως συνηθίζεται στους ναούς της Κρήτης), ενώ περιβάλλεται με οδοντωτή ταινία. Επίσης, ο τρούλος στηρίζεται σε τέσσερις κολώνες από κοινή τοιχοποιία, καλυμμένους με κονίαμα με εγχαράξεις που μιμούνται ισόδομη.
Η αψίδα του ιερού είναι πολύ μικρότερη από την Παλαιοχριστιανική βασιλική και φέρει τρίλοβο παράθυρο με ισοϋψείς λοβούς που στηρίζονται σε μαρμάρινους αμφικιονίσκους, ενώ τα γωνιαία διαμερίσματα καλύπτονται από σταυροθόλια, κατά την παράδοση της Σχολής της Κωνσταντινουπόλεως. Από το αρχικό τέμπλο σώζεται μαρμάρινο θωράκιο που φέρει μετάλλιο με την μορφή κομβίου και πλαίσιο από καρδιόσχημα φύλλα.
Ο ναός της Παναγίας σώζει δύο στρώματα τοιχογραφικού διακόσμου. Το αρχαιότερο στρώμα εντοπίζεται στα δυτικά γωνιαία διαμερίσματα και χρονολογείται κατά τον 11ο αιώνα. Το στρώμα αυτό θεωρείται εξαιρετικά σημαντικό, καθώς ελάχιστα δείγματα τοιχογραφημένων ναών της εποχής αυτής σώζονται στην Κρήτη. Η ποιότητα της ζωγραφικής και ο κλασικιστικός της χαρακτήρας, (όπου οι μορφές αποδίδονται με πλατιές ελεύθερες πινελιές και χαμηλό ανάγλυφο), μαρτυρούν την άμεση εξάρτηση της ζωγραφικής από τα καλλιτεχνικά κέντρα της Κωνσταντινούπολης. Οι τοιχογραφίες της νότιας κεραίας του σταυρού ανήκουν στο ζωγραφικό στρώμα που, σύμφωνα με κτητορική επιγραφή, χρονολογείται στα 1323. Εδώ, οι τοιχογραφίες εκπροσωπούν την ντόπια καλλιτεχνική παράδοση, λαϊκού χαρακτήρα. Τέλος, στον βόρειο τοίχο του ναού αναπτύσσεται, σε πυκνή παράταξη, σειρά ολόσωμων αγίων και μαρτύρων με τους αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη να ξεχωρίζουν.