Το ορεινό χωριό Μάραθος, βρίσκεται 14 χιλιόμετρα δυτικά από το Γάζι και 13 χιλιόμετρα από την Τύλισο. Το χωριό είναι κτισμένο σε υψόμετρο 300 μέτρων και έχει, περίπου, 330 μόνιμους κατοίκους. Στα βορειοανατολικά του χωριού, στο ύψωμα Βασιλικός, υπάρχει πηγή, ενώ στην τοποθεσία Άσπρο Μασχάλι, βρίσκεται ο βιότοπος όπου αφθονεί η άγρια ζωή. Εντυπωσιακά είναι και τα σπήλαια, Δόξα και Αρκαλόσπηλιο.
Η ονομασία του χωριού είναι προελληνική και προέρχεται από το αρωματικό φυτό μάραθος. Το 1583, αναφέρεται από τον Καστροφύλακα με το όνομα Maratto, με 54 κατοίκους στην επαρχία Μυλοποτάμου.
Στο χωριό, με τα πετρόκτιστα σπίτια, ο επισκέπτης μπορεί να δει τις εκκλησίες του Αγίου Χαράλαμπου, (προστάτη του χωριού), του Αγίου Γεωργίου και των Αγίων Πάντων, ενώ ιδιαίτερης ομορφιάς είναι και το εκκλησάκι της Παναγίας. Εντός του χωριού, βρίσκεται το Μνημείο Πεσόντων από τους Γερμανούς, καθώς και το Μνημείο του καταδρομέα Ηλία Τούλη, ο οποίος χάθηκε, άδικα, τον Ιούλιο του 1974 στην Κύπρο κατά την διάρκεια της στρατιωτικής αποστολής της Ελλάδος, με το όνομα «ΝΙΚΗ». Κάθε χρόνο, στον χώρο του μνημείου τελείται επιμνημόσυνη δέηση.
Στο Μάραθος, ο επισκέπτης μπορεί, επίσης, να δει την Αίθουσα Τέχνης Γιάννη Κλινάκη με γλυπτά που δώρισε ο σπουδαίος καλλιτέχνης στο χωριό λίγο πριν φύγει από την ζωή. Η συλλογή των έργων στεγάζεται στον χώρο από το 2009, ενώ στην Αίθουσα Τέχνης υπάρχει και το τμήμα του Χρήστου Καπράλου- φίλου και δασκάλου του Γιάννη Κλινάκη.
Κάθε Δεκέμβριο, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μαράθου διοργανώνει, με μεγάλη επιτυχία, την Γιορτή της Σταφιδολιάς, όπου κάτοικοι και επισκέπτες γεύονται παραδοσιακά εδέσματα. Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε πως σταφιδολιά, ονομάζεται η ελιά που ωριμάζει πάνω στο δέντρο της χοντρολιάς και είναι, σχεδόν, έτοιμη για κατανάλωση χωρίς άλλη διαδικασία. Έχει εξαιρετική γεύση, μιας και με το ωρίμασμα φεύγει η πικράδα.
Στο Μάραθος ξεχωρίζει, για το σημαντικό έργο του, ο Σύλλογος Γυναικών, «Το ξομπλιαστό κουλουράκι». Το όνομα του συλλόγου, ( ο οποίος ιδρύθηκε το 2000), παραπέμπει τον επισκέπτη στο έθιμο των κουμπαρκούλουρων, τα οποία δίνονται στον κουμπάρο ή στον νονό. «Ξομπίλι», στην Κρητική διάλεκτο, σημαίνει «στολίδι».
